Edebiyat dünyamızın en tartışmalı kadınlarından biri olan Tomris Uyar hakkında yazmak ne güzel. Kitaba geçmeden onu biraz yad edelim: Tesadüfen geçen aylarda Gündökümleri’ni alıp okumaya başlamıştım. Tomris Uyar, o yılların Türkiye’sinde, kentli, entelektüel bir kadın olarak, bir sürü edebiyatçıyla çevrili bir dünyada fena sayılmayacak bir hayat sürmüş. Ölümünden sonra hakkında çıkan ”Cemal Süreyya- Edip Cansever-Turgut Uyar gibi üç büyük ismi de kendine aşık eden kadın” lafları da yaşadığı hayatın bedeli ve hayatta olsa bunlara gülüp geçerdi. (Jehan Hanım, yazarın alkol ve ”başka” bağımlılıkları olduğunu söylerken neyi kast ediyordu emin değilim) . Ayrıca bu magazinel laflar sayesinde daha tanınır-bilinir olmalarında da sakınca yok bence.
‘Tomris Uyar, bir röportajında Turgut Uyar’ın kendisine olan aşkını şöyle tanımlamış:
“Turgut beni her an elinden kaçıracakmış gibi gereksiz bir kaygıyla yıpranacak, ben de hiç bir rekabetin söz konusu olmadığı bir alanda boyuna birinci seçilmekten yorulacaktım.”
Mart ayında Uyumsuza Notlar’ı okuduk. Tomris Uyar’dan ilhamla yazılmış kitabın toplantısına yazarın kendisi de katıldığı için farklı bir buluşma oldu. Normalde bir masa etrafında toplanıyorduk, bu sefer Jehan ve Şule sahnede, bizler dinleyici pozisyonundaydık. Her kafadan ses çıkmasın diye Şule önceden sorularımızı yazılı olarak istemişti. Sakin ve düzenli geçti diyebilirim. Kitap, 100 sayfa civarında; kolay okunuyor, çabuk bitiyor. Tomris Uyar’ın Gündökümleri’nden alıntılar yapan yazar, bu alıntılara karşılık kendi içinden geçenleri ”İç dökümleri ” olarak kitaba koymuş. Tomris’in oğlu, çok yakın arkadaşları ve bir psikiyatrist ile yapılan ropörtajlarla da Uyar’ın daha detaylı bir portresini çizmeye çalışmış.
Yazarın kendisi de bu kitapta eleştirecek çok şey bulduğunu söyledi. Genel olarak gergin ve tartışmacı bir tavrı olduğunu düşünüyorum; hayatla kavga etmekten asla bıkmayanlardan olsa gerek. Olumlu eleştirilerimizden pek hoşlanmadı. Her söylediğimize bir kulp taktı. Uyarların alkol bağımlılığı konusunu özellikle gündeme getirip bizler de aynı fikirde miyiz, kitabı ön yargı ile mi okuduk diye sorguladı. Beni şaşırtan bir hâli vardı.
Kitapta oldukça hassas konular da dahil babasından epeyce bahsetmişti. ”Bir insanın bunları söylemesi kolay değildir ama söylemek de iyileştirir” minvalinde bir-iki cümle kurdum. Hemen itiraz etti ve ”Çekinmeyin, söyleyin, evet , babamı ben öldürdüm” gibi sert bir çıkış yaptı. (Babasının onayıyla, son anlarında, hastanede yazılan ilaçları vermeyerek ölümünü hızlandırdığını yazmış) .
Anlayacağınız değişik ve benim için tatsız bir kulüp buluşmasıydı. Ne yapalım; bazen de böyle.
Ben, kitabı oldukça dağınık buldum. Tomris’den alıntılar, Jehan’ın özel yaşamı, ropörtajlar; karman çorman, peş peşe dizilmişti. Lizbon seyahatim boyunca yanımdaydı. Yolda izde okuduğumdan dikkatimi de toplayamadım ama bana okuma keyfi yaşatmadı.
Biblolarım Lizbon”daki Nickolaus mağazasından.Denk gelirseniz bir göz atın derim. O yılların sanat çevresini okumak benim hoşuma gitti. Umarım sizin de gider.
Not 1: Şule’nin bu kitapla ilgili yazdığı ve benimkinden çok daha heves uyandıran yazısı için tık tık
Not 2: Yazının ana görselini 7/24 Kültür Sanat sitesinden aldım.
Bonus 1:Turgut Uyar’ın Tomris Uyar’a yazdığı şiir;
Bozuk Saat
Herkes seni sen zanneder.
Senin sen olmadığını bile bilmeden,
Sen bile…
Seni ben geçerken,
Derim ki,
Saati sorduklarında;
Onu ‘ O ‘ geçiyordur.
Kimse anlam vere
mez.
Tamir ettirmedin gitti derler şu saati.
Ettirmek istiyor musun demezler.
Bir bozuk saattir yüreğim, hep sende durur.
Zamanı durdururum yüreğimde,
Sensiz geçtiği için,
Akrep yelkovana küskündür.
Şu bozuk saat çalışsa benim için ölümdür.
Bil ki akrep yelkovanı geçerse,
Atan bu yüreğim durur.
Bırak bozuk kalsın, hiç değilse.
Bir bozuk saattir yüreğim, hep sende durur.
Bonus 2: Eeee, gerçekten aşk yaşamış hepsiyle; buyrun okuyun.
