Şema terapinin babası Jeffrey Young demiş ki önsözde:
”Yıllar boyunca danışanlarımın en çok gündeme getirdiği meselelerden biri narsistik eşlerinin benmerkezci ve egoistik davranışlarıyla başa çıkma konusu oldu. Bu danışanlar; neredeyse her zaman, kendilerini engellenmiş, kızgın, küçük düşürülmüş ve çaresiz (eşlerinden empati ve hassasiyet görmeyeceklerinden emin oldukları için) hissederler.” (s.11)
Bence narsizmin net tanımı bu: Size kendinizi sürekli olarak engellenmiş, kızgın, küçük düşürülmüş ve çaresiz hissettiren insanlara verilen sıfat.
Peki yazar nasıl tanımlamış:
”Narsist, hepimiz gibi, bir insanın gönülden kucaklamasında bulunabilecek güvenli bir sığınağın özlemini duysa da yaşam yolculuğunu , küstah ve rahatsız edici derecede kendini beğenen bir egoyla sürdürebilir.” (s.31)
” Narsist, duygusal olarak yakın bir bağ kurma fikrini zayıflık göstergesi olarak görür ve acınası bulur.” s.32
” Benim kimseye ihtiyacım yok” özellikle de erkek narsistlerin kendini doğrulama marşıdır. ”Bana borçlusun” ise daha çok kadın narsistlerin nakaratıdır.” (s.41)
Yazar, narsistlerin çocukluk döneminde temelleri atılan şemaları sebebiyle böyle olduğunu söylüyor ve 18 temel şemayı özetliyor. Daha önceki kitap yorumlarımdan birinde uzun uzun şemaları anlatmıştım. Bir narsistle beraberseniz sizde zaten var olan şu şemalar tetiklenebilirmiş:
- Kendini feda
- Boyun eğicilik
- Terk edilmek
- Kusurluluk
- Duyguları bastırma
- Duygusal yoksunluk
- Kuşkuculuk / kötüye kullanılma
- Yüksek standartlar
BAŞETMEK İÇİN NE YAPABİLİRSİNİZ?
1.KENDİ ŞEMALARINIZI ANLAYIN : Anladığım kadarıyla en önemli kısım bu. Bu kişiyle birlikte olmak bende nasıl duygular uyandırıyor? Hangi yaramı kaşıyıp kanatıyorum? Neden?
2. Sevecen bir iç ses oluşturmaya gayret edin; zamanla narsist sizi daha az tetikleyecektir.
3.Farkındalığı asla elden bırakmayın; teslimiyet anında omuzlarınız mı çöküyor? Neler oluyor?
4. Yeni bir beceri kazanmanın çok ama çok fazla pratik gerektirdiğini unutmayın.
5. İşten geldiniz, akşam telaşı başlamadan biraz dinlenmek istiyorsunuz. Eşiniz homurdanıyor hatta ”senin bu aptal işinden bıktım”gibi kaba şeyler söylüyor. Sağlam durun. Kaçmayın, özür dilemeyin. ”Böyle konuştuğunda seni dinlemem ve anlamam çok zor oluyor deyin. İnciniyorum ve beni incitmek istediğini sanmıyorum” deyin. Onun içindeki küçük çocuğu hayal edin; annesinin onu duyması için tepinip duran çaresiz bir çocuk.
6. Değişmesi için bir sebebi olmalı. Onu söylediği kötü şeylerden sorumlu tutun, başkalarını etkilemek için yaptıklarının ters etki yarattığını ifade edin.
7. İlişkiniz çok yıpranmış ise uzaklaşmayı düşünün.
8. Bir başa çıkma kartı kullanın.
Kitabın içindekiler kısmı şöyle:
İçindekiler kısmındaki 3-7 arası tüm bölümler narsistle başa çıkmayı anlatıyor teorik olarak. Yani kitabın büyük kısmı ama ben önerilenleri pek etkili bulmadım. Narsiste ”KATLANAN” kişiye ”Senin de hakların var” cümlesini belletmeye çalışıyor yazar. Bir de uzun uzun cümleler kurabileceğini filan zannediyor bu kişilerin. Hani şu çocuk bakmayı 24 saatin içinde yarım saat filan zanneden kendini bilmez pedagoglar gibi.
Adam karşısına geçmiş kadına öküz gibi böğürürken -ki en az 10 yıldır yatakta, salonda, eşin dostun yanında, çarşıda pazarda aralıksız yapıyor bunu- kadın ”Bak canım, şu an kendini sinirli hissediyorsun ama bu halin beni incitiyor ” filan diyecek. Onun çocukluk fotoğrafına bakıp merhametli davranacak. Pöfff…
Yine de okunur mu? OKUNUR. Eğer böyle bir ukala dümbeleği ile evlenme talihsizliğine uğradıysanız, henüz tükenmiş hissetmiyorsanız, ”ama seviyorum da eşşeği ” diyip minnoş minnoş gülümsüyorsanız faydasını görebilirsiniz.
