İnsanların yaşam öykülerini okumayı çok severim; iyi yazılmış bir biyografi çok lezzetli bir okuma vaat eder. Bu kitabı da kah kızarak kah hasetten çatlayarak okudum ve çok keyif aldım.
Füreya, ”Son Osmanlı soyluları” içinde yer alan Şakir Paşa Ailesinin bir üyesi. Şakir Paşanın kızı Hakkiye hanımın kızı. Bir teyzesi Aliye Berger, diğer teyzesi Fahrelnisa Zeid, dayısı Cevat Şakir Kabaağaçlı; bildiğimiz adıyla Halikarnas Balıkçısı.
Osmanlı’nın çöküş döneminde giderek yoksullaşan Şakir Paşa ailesinin fertleri için Fransızca bilmemek, keman-piyano çalmamak kabul edilemez bir şey. Bütün çocuklar Robert Kolej gibi çok iyi okullara gidiyor. Erkekler eğitime ve miras parası yemeye devam etmek için Paris’i mekan tutuyor.
İyi bir eğitim ve Osmanlı terbiyesi ile büyüyen Füreya birkaç yıl süren çok mutsuz bir evliliğin ardından Atatürk’ün çok güvendiği bir devlet adamı olan Kılıç Ali ile evleniyor ve uzun yıllar evli kalıyor.
O yıllarda neredeyse herkes vereme yakalanıyor. Füreya da verem illeti sebebiyle yıllarca tedavi görüyor ve sonunda İsveç’te bir senatoryumda aylarca kalıyor. Ressam teyzesi Aliye’nin oyalansın diye posta yoluyla İsveç’e gönderdiği seramik hamuru ile tanışınca hayatı değişiyor. O yıllarda Türkiye’de hiç bilinmeyen seramik sanatını öğrenmek ve uygulayabilmek için büyük bir azimle yola koyuluyor. Yıllar içinde Füreya’nın atölyesi dönemin meşhur yazarlarını, şairlerini çeken bir mıknatıs oluyor. Çok güzel sofralar kuran (Atatürk yabancı konuklara sofra kurulacağı zaman ondan yardım istiyor), son derece çekici, özgüveni çok yüksek, her daim şık Füreya’yı görmek, onunla vakit geçirmek için bir sürü insan her gün eve doluşuyor.
Bu kalabalık zamanla Kılıç Ali’ye ağır geliyor ve boşanıyorlar. Ondan sonra Füreya geçim sıkıntısı çekse de büyük emekle sanatını her gün geliştiriyor. Uluslararası başarılara imza atıyor.
Bu kadar renkli bir aileden gelen Füreya hakkındaki tek bilgimiz ”Türkiye’nin ilk kadın seramik sanatçısı” olduğu. Bu güzelim öykülerini neden hiç duymayız? ”Geçmişini bilmeyen geleceğini kuramaz” diyen koskoca okullar, tarih öğretmenleri, LGS’ler, YKS’ler, neden kuru kuru bilgilerle, filanca anlaşmanın tarihi, falanca savaşın tarihi gibi sınavdan çıkar çıkmaz unutacağımız tonlarca bilgiyi beynimize boca edip bizi tarihten nefret ettirir? Sıkıcı mı sıkıcı renksiz mi renksiz yüzlerce sayfa tarih kitabı yerine Füreya’nın hikayesini ders olarak okutsalarmış cumhuriyet tarihi hakkında ne çok şey öğrenirmişiz çünkü 1910’da doğup 1997’de ölen Füreya’nın 87 yıllık ömrü gerçek tanıklıklarla Türkiye’nin yakın tarihi demek.
İki yıl önce elime geçen Türkiye’nin Alternatif Tarihi isimli kitabı okurken nasıl şaşırmıştım. Halikarnas Balıkçı’sının babasını öldürdüğünü ilk bu kitapta okumuştum, Afet İnan’ın kafatası ölçümlerini, İstiklal Mahkemelerini. Kim bilir bu tarzda yazılmış ne kitaplar vardır hiç duymadığımız..
1940’larda Istakoz bulamadıkları için gerilen Füreya’nın ailesi..
Çok severek, yakın tarihle ilgili olduğu için ayrıca mutlu hissederek okudum. Ayşe Kulin çok güzel bir kurgu oluşturmuş ve ciddi araştırma yapmış. Gönül rahatlığı ile tavsiye ederim.
TÜM YORUMLAR
Herkes Aylin i sever ama ben en çok Füreya yı sevmiştim. ❣️
Alternatif Türkiye Tarihi ne de bakacağım merak ettim.
Çok ilginç bir kitap o. Tavsiye ederim.
:)Bunların en sansasyonel olanı Fahrunnisa Zeid. Ben de bir şekilde ona merak sarıp devamında Fahrunnisa Zeid’in kızının yazmış olduğu 2 kitabı okudum.O kitap bu aileyi çok daha ayrıntılı anlatıyor.Okurken o kadar şaşırdım ki…Şöyle diyeyim Fahrunnisa Hitler’i yemeğe davet ediyor…Bu aileye merakım arttıkça Ayşe Hanımın kızı, yani Füreya’nın kuzeni Nermidil Erbil’in bu aile hakkındaki kitabını okudum.Nispeten daha mütevazı ama şimdiye göre daha ileri.
Bu arada Füreya’nın da Kılıç Aliyle Atatürk’e yakın olmak için evlendiğini düşünüyorum,ne dersin?
Vayy, Hitler’le yemek ha! Gerçekten inanılmaz bir aile. Senin dediğin Şirin Devrim’in kitapları mı? Ben de aldım onları listeme.
Bu kitapta Kılıç Ali ile evlenmesinin sebebi çok severek evlendiği, aşık olduğu ilk eşiyle ilgili hayal kırıklığı gibi anlatılmış. Tabi ki aile yaşamnın bir süre sonra zorlaşması, Kılıç Ali’nin nüfuzu ve gücü, Köşke yakınlığı olmasa evlenir miydi onunla? Bence evlenmezdi.
Yıllar yıllar önce ben de okumuştum Füreyya’yı. Bu aileye sardırıp Halikarnas balikçısı ile ilgili kitapları okumuştum. Şimdi pek bir şey hatırlamıyorum ama o zamanlar çalıştığım Ankara Ulus ta, Anafartalar çarşısında duvar seramiklerini görünce bunlar Füreya nın olmasın diyip bakınca imzasını görüp şaşırmıştım. Kitapta eserleri ile bilgiler yoktu sanırım. Aile çok farklı sıradan insanlar değiller, mavi kanlı doğmuşlar.Sevgiler…AYŞE
Ben de o havadayım şu aralar; Bodrum’da yaşayınca daha bir merak ettim Cevat Şakir’i. ”Yaşamak İçin Sanat – Şakir Paşa Ailesinde Sanat” isminde bir kitap bulup sipariş verdim dün. Bu mavi kanlı olmak meselesi de bir acayip değil mi?
Ben de Şakirpaşa Ailesi ile ilgili bulabildiğim tüm kitapları okudum, (oto)biyografi seviyorum.
Yıldıray Oğur kitabını ilk kez gördüm, listeme yazdım.
Sevgiler 🙂
Teşekkürler Serpil. En kapsamlısı hangisiydi sence?
Çok oldu okuyalı, en kapsamlısı mı bilemedim şimdi ama iki kitaptan oluşan Şakirpaşa Ailesi’ni sevdim en çok, yazarı Şirin Devrim.
Şirin Devrim’in Şakirpaşa Ailesi, iki kitaptan oluşuyor. En kapsamlısı o bence, en çok da onu sevdim.
Hemen alıyorum listeme 🙂 Teşekkürler.
Ayşe Kulin bu tarz kitapları güzel yazıyor. Ben de yıllar önce severek okumuştum. İnsan ne hayatlar var diyor. Eğer okumadıysanız Mina Urgan’ın Bir Dinozorun Anıları kitabını da tavsiye ederim. Yazarın hayatını kıskanarak okumuştum.
Okudum. Dibim düştü. Sağında yazarlar, solunda ressamlar. Nasıl zengin bir entelektüel çevre. Mina hanıma bayıldım.