Elimizde Kalan : Bir Demet Kuru Ot

Kuru Otlar Üstüne’yi tam da Ankara katliamının yıldönümünde Oasis’in 1 numaralı salonunda 6 kişiyle birlikte izledim. Salon çok sessizdi, insanlar beni hiç rahatsız etmedi ki bu benim için artık çok önemli.  (Konuşanlar, mısır yiyenler, telefonuna bakanlar  yüzünden sinemaya gitmek çileye dönüşebiliyor. ) Az sonra yazacağım övgü yazısında yalnızlık ve sessizlik sebebiyle filme tamamen yoğunlaşmış olabilmemin etkisi büyüktür.

—————BUNDAN SONRASI SPOİLER İÇERİYOR……………..

Film üç buçuk saat sürüyor ve  üç saat boyunca kış mevsimindeyiz. Son on-on beş dakikada güneş var. Konusu her yerde yazıldı çizildi ;dört yıldır Erzurum’da görev yapan öğretmen Samet İstanbul’a dönmek için gün saymaktadır. Sempatik ve biraz da cilveli tavırlarıyla dikkat çeken ortaokul öğrencisi Sevim, o yaştaki pek çok kız çocuğu gibi öğretmenine yakın davranmaktadır. Bir gün sınıf araması yapılırken Sevim’in çantasında bir aşk mektubu bulunur. Mektup sonunda Samet’in eline geçer ve Sevim ne kadar ısrar ederse etsin mektubunu geri alamaz. Bu duruma çok sinirlenen Sevim, Samet ve Kenan’ı (Erzurumlu alevi öğretmen, Samet’in de ev arkadaşı) kızlara uygunsuz davranışları sebebiyle şikayet eder.

Bu kısma kadar bence Samet’in tek yanlışı Sevim’e hediye almak, sırtına elini koymak gibi hoş görülemeyecek davranışları. Öğrencilerine hediye almak isteyecek kadar onları seviyorsa tek bir öğrenciye değil hepsine almalı ve bu hediye de kalem-kitap vb olmalıydı fakat eğri oturalım doğru konuşalım böyle bir ilgiden hoşlanmayacak çok az insan vardır hele ki ölümüne sıkılıyorsa.

İkinci yarıda daha çok Samet-Kenan-Nuray üçgeninde gelişen olayları izliyoruz. Nuray’ı çok da beğenmeyen, oralarda kalmaya da zaten niyeti olmayan Samet kızı Kenan’la tanıştırıyor.  Kenan ve Nuray hem Erzurumlu hem de Alevi. Nuray daha muhalif (10 ekim katliamında bacağı kesilmiş ve protez kullanıyor), örgütlü mücadeleden yana iken Kenan sessiz, sakin, yokluktan gelmiş ve öğretmen olmakla büyük bir iş başarmış biri. Taciz suçlamaları hakkında ilçe müdürünün yanındayken Samet hep inkar havasında, kim demiş, ne demiş vs diye sorguluyor. Kenan ise bunu çok daha trajik bir olay gibi yaşıyor. ”Ben o yaştaki yeğenime bile dokunmuyorum” diyerek büyük bir tepki gösteriyor, hatta müdür ”Çocuklaşma” diyerek uyarıyor ki bizim taşramızın erkekleri büyük oranda 5-7 yaş olgunluğundadır benim fikrimce de.

Merve Dizdar’a verilen ödülü politik bulanlara katılıyorum ama orası benim işim değil. Ben de dahil olmak üzere, üzerinden 10 yıl geçmemişken ülke tarihindeki en acı olaylardan birini çoktan unutmuş değil miyiz? Her şeye de bir yorumumuz olmayıversin.

Nuray ve Kenan çok açık bir şekilde birbirlerinden hoşlanıyorlar . Nuray erkeğin fotoğrafını çekmek istiyor. O sırada Samet kendini dışlanmış hissediyor; muhabbete çok dahil olamıyor. Bir hafta sonunda ikisini beraber arabaya binerken görüyor ve eve döndüğünde ev arkadaşı olan Kenan’ın ağzından laf almaya çalışıyor. Kenan hiç renk vermiyor ve Samet iyice bileniyor. Bu arada okuldaki dedikoducu, ”öyle demiş böyle demiş”çi öğretmenlerden biri asıl taciz suçlamasının Kenan’a yapıldığını, Samet’in araya kaynadığını söyleyince Samet için intikam vakti gelmiş oluyor. Oysa film boyunca Kenan’ı bir kez bile öğrencilerle görmüyoruz, Samet’in Sevim’e olan ilgisi ise sınıftaki bir çocuk tarafından bile dile getiriliyor ”Hep ona söz veriyorsunuz” diyor çocuk.

Samet , Kenan’ın suçu olmadığını bilse de kendi dışlanmışlık, yabancılık, sıkışmışlık, meslekten bıkmışlık gibi birçok sorununu dışarıda birine / bir şeye yüklemek kolayına geliyor ve olanların bütün suçlusu Kenan’mış gibi davranmaya başlıyor. Bir erkek başka bir erkeği en çok neresinden vurur? Tabiki onun hoşlandığı kadını ”fethederek ” alınır en güzel intikam. Kadın bunu bilmez mi? Elbette bilir ama empati / anlayıs/ uyanıklık da bir yere kadardır. Taşrada her şey çok uzundur; dersler, teneffüsler, geceler. Her şey hep aynıdır ve minicik fırsatlar bile kaçırılmamalıdır. Elinde çiçekle -gazeteye sarılmış da olsa- yemeğe gelen genç bir adam, ev ikisine kalmış, şarap içiliyor; muhalif de olsan, başında hashtag’ler olan ünlemle sonlanan nice kelimeyle dolu sosyal medya hesapların da olsa sen bir kadınsın ve yorgunsun. Başını kanepeye yaslayıp, ”umut etmekten yorulduğunu” söyleyebilen bir adamın yanında sessiz gözyaşları dökmek az şey mi?

Nuray’la Samet geceyi beraber geçirir, Samet kızın yarım bacağına gayet normalmiş gibi yaklaşır ve ”Kenan bilmesin” diye ısrarla söylenmemiş gibi bir porsiyon da börek alıp koşa koşa lojmana döner. Kahvaltı masasındaki Kenan’a ”Yattık” demeden olanları anlatır. Nasıl zevk alır bundan, nasıl da tadını çıkarır!

Kenan rolündeki Musab Ekici gerçekten taşrada doğup büyümüş olmalı. Belki de NBC’nin yönetmen olduğu bir filmde oynamanın mucizesidir. 

Sonra mevsim değişir; orta sonların mezuniyet eğlencesi olacaktır. Zaman her şeyin üzerini örtmüştür. Sevim, Samet’in odasına bisküvili pasta getirir. Eski havasına kavuşmuştur. Samet kendi söylediklerine aşık olarak kıza bir şeyler anlatır. ”Ben gidiyorum, seneye yokum, bana söylemek istediğin bir şey var mı” vs.  Kendince çok nettir, kesin kız ondan özür dileyecektir vs. O uzun cümleler kuradursun çocuğun tek söylediği ” Ne gibi, nasıl yani” şeklinde kısa laflardır. Odadan çıkacakken döner ve ”Baloya geleceksiniz değil mi?” der. Hepsi bu.

Finalde üç öğretmeni Nemrut Dağı’nda görürüz. Samet, tepeye doğru yürür ve uzun bir iç konuşma seslendirir. Bir kısmı şöyledir:

” Buralarda kış o kadar uzun sürüyor ki otlar daha yeşeremeden yaz geliyor ve kuruyup kalıyorlar. ”

Tıpkı bizler gibi. İçimizin kışı o kadar uzun sürdü ki… Bahar gelecek de yeşerip çiçek açacağız sanırken bir de baktık ki sıcak bastırmış ve elimizde kalan kuru otlarla kaplı çayırlar, bomboş tepeler. Ne çiçek var ne meyve.

Bu filmin gücü anlatılamayan sahnelerinde, vücut dilinde ve sözsüz mesajlarda. Beğenmek ya da beğenmemek bir yana herkes kendi filmini izleyip de çıkacaktır o salondan.